Cây cải đắng quên lòng mình đang đắng...

Tặng P.H.Đ.

Trăm hoa đua nở tháng Giêng
Có bông hoa cải nở riêng tháng mười
(Ca dao)

Cũng như nhiều người khác, tôi biết đến hoa cải nhờ bài thơ của Nghiêm Thị Hằng

Có một mùa hoa cải
Nở vàng bên bến sông
Em đang thì con gái
Đợi anh chưa lấy chồng

Đôi lúc, trong những nỗi nhớ mong khắc khoải, tôi cũng đã nghĩ mình là một bông hoa cải cô đơn. Để rồi một ngày vượt qua mọi sự ngại ngần giữa tiết trời hanh và nắng gắt, trên con đường cửa ngõ thành phố bụi mờ, tôi đi tìm vườn cải. Chẳng phải là một vườn cải bên sông thơ mộng như tôi hình dung, những cây cải cao vượt đầu người, gợi lên vẻ hoang dại hơn là cảm giác bình lặng. Tôi hiểu ra rằng mọi loài hoa, đẹp hay xấu đều là sự cảm nhận của của riêng mỗi người trong đó chất chứa đầy cảm xúc. Nếu người ta đồng cảm, những hình ảnh ấy sẽ gắn chặt vào tâm hồn, sẽ cứ mãi lung linh. Chẳng thế mà ngày xưa Nguyễn Bính viết về cảm giác của cô gái trong bài “Mưa xuân” đi trên cùng một con đê mà khác nhau.

Là thi sĩ của đồng quê, thơ Nguyễn Bính có hình ảnh nhiều loại hoa nhưng ông không quên vườn cải. Cuối bài thơ “Hết bướm vàng” là một câu hỏi treo lơ lửng mãi, đeo đẳng một sự ngậm ngùi, nuối tiếc tháng năm cũ, với mối tình đơn phương lấy vạt cải làm cầu nối tình yêu của chàng trai:

Em đã sang ngang với một người
Anh còn trồng cải nữa hay thôi ?

Lại nhớ có một bài thơ nhắc đến vườn cải, của Đoàn Thị Lam Luyến, mà tôi có một kỷ niệm nhỏ - bài “Huyền thoại một tình yêu”. Khi chép lại bài thơ này, tôi đã viết sai từ “vạt cải” thành “hạt cải” và đã được một cô gái sửa lại giúp rồi giải thích tại sao lại là “vạt” chứ không phải “hạt”.

Em sẽ chờ như lúa đợi sấm tháng Ba
Như vạt cải vội đơm hoa chờ ngày chia cánh bướm

Bài thơ ấy cũng viết về tình yêu đơn phương, một tình yêu tuyệt vọng mà đầy hy vọng của một cô gái “đến sau”nhưng hai cảm giác đó cứ đan xen mà không rõ cái nào sẽ chiến thắng.

Và thế là hoa cải cứ âm thầm trở thành hình tượng của một sự đợi chờ vô vọng.

Hoa cải đợi chờ. Hoa cải thường gắn với những hình ảnh buồn dù rằng trong những ngày cuối thu, hoa cải ngút mắt trên cánh đồng còn vàng hơn cả nắng. Đẹp lắm phải không em?

Cây cải đắng quên lòng mình đang đắng
Trổ hoa vàng dọc suối để ong bay


Hoa cải sống có ý nghĩa lắm chứ!

Hạnh phúc là có một việc gì đó để làm, có một ai đó để yêu và có một điều gì đó để trông đợi. Vậy thì nếu là một bông hoa cải, cớ gì phải buồn?